"...Böyle paranoyakça bir kurguyla karşılaştığımızda Freud'un uyarısını aklımızda tutup onu "hastalığın" kendisiyle karıştırmamız gerekir: Tam tersine, paranoyakça kurgu kendimizi sağlatma, bu ikame formasyon yoluyla kendimizi gerçek "hastalık"tan "dünyanın sonu"ndan, simgesel evrenin çöküşünden çekip çıkarma çabasıdır. Eğer bu çöküş - gerçek/gerçeklik bariyerinin çöküşü- sürecine en saf haliyle tanıklık etmek istiyorsak, Amerikan soyut dışavurumculuğunun en trajik şahsiyeti olan Mark Rothko'nun 1960'larda, hayatının son on yılında ürettiği resimlerin yolunu izlememiz yeterli olacaktır.
(1959)
(1962- 1963)
(1967)
(1969)
(1969)
Bu resimlerin değişmez bir teması vardır: Hepsi sadece gerçek ile gerçeklik arasındaki ilişkiye dair bir dizi renk çeşitlemesinden ibarettir. Kasimir Maleviç'in ünlü resmi Zamanın Çıplak Çerçevesiz İkonu'nun geometrik bir soyutlamayla, beyaz bir fon üzerindeki basit bir siyah kareyle sunduğu ilişkidir bu.
THE NAKED UNFRAMED ICON OF MY TIME
'Gerçeklik' (beyaz fon yüzeyi, "özgürleşmiş hiçlik", içinde nesnelerin görünebildiği açık mekan) tutarlılığını, ancak ortasındaki "kara delik" sayesinde, yani gerçeğin dışlanması sayesindekazanır. Rothko'nun son dönem resimlerinin hepsi gerçeğin (merkezdeki siyah karenin) her yere taşmasını önlemeye, kare ile ne pahasına olursa olsun onun fonu olarak kalması gereken şey arasındaki mesafeyi korumaya çalışan bir mücadelenin tezahürleridir.Eğer kare her yeri işgal ederse, eğer figür ile fonu arasındaki fark kaybolursapsikotik bir otizmm üretilmiş olur. Rothko bu mücadeleyi, gri bir fon ile tehditkar biçimde bir resimden ötekine yayılan merkezdeki siyah nokta arasındaki bir gerilim olarak resmeder (1960'ların sonundaRothko'nun tuvallerindeki canlı kırmızı ve sarılar yerlerini aşama aşama siyah ile gri arasındaki minimal karşıtlığa bırakır.) Bu resimlere "sinematik" bir tarzda bakacak olursak , yani reprodüksiyonları üst üste koyup sürekli bir hareket izlenimi verecek şekilde hızla çevirecek olursak -sanki Rothko kaçınılmaz bir ölümcül bir zorunluluğun peşinden gitmiş gibi- kaçınılmaz sona giden bir hat çizebiliriz neredeyse. ölümünden hemen önceki tuvallerde, siyah ile gri arasındaki minimal gerilim yerini son bir kez canlı kırmızı ile sarı arasındaki yakıcı çatışmaya bırakmıştır; bu çatışma hem son, çaresiz bir kurtuluş çabasına tanıklık eder hem de sonun eli kulağında olduğunu doğrular.
Rothko bir gün New York'taki dairesinde, bilekleri kesilmiş vaziyette, bir kan gölünün ortasında ölü bulunmuştur...
O halde, gerçeği gerçeklikten ayıran bariyer, bir "delilik" alameti olmak şöyle dursun, asgari bir "normalliğin" önkoşuludur. "Delilik"(psikoz) bu bariyer yıkıldığında, gerçek, gerçekliğe taştığında ya da bizatihi gerçekliğe dahil olduğunda ortaya çıkar. (Yamuk Bakmak - Slavoj Zizek)
( Bu 1970'de yaptığı tablo ismini sick rose koymuş, genelde isim koymuyor, bu sick rose çok sevdiğim William Blake'in sick rose'una gönderme olmalı.)
O Rose, thou art sick!
The invisible worm,
That flies in the night,
In the howling storm,
Has found out thy bed
Of crimson joy;
And his dark secret love
Does thy life destroy.
Neyse gece gece bunalttım mı biraz? ama hep okuduğum kitap yüzünden, geçer...
olsun biz dans edelim.
